Posłowie do Parlamentu Europejskiego głosowali nad przepisami, które mają rozwiązać problem stale rosnącej ilości odpadów. Przepisy zoptymalizują też zasady, które obowiązują na rynku wewnętrznym i pobudzą gospodarkę o obiegu zamkniętym. Za przepisami głosowało 476 posłów, przeciw głosowało 129 posłów, a 24 posłów wstrzymało się od głosu.

Mniej opakowań i ograniczenie niektórych ich rodzajów

Przepisy, które Parlament uzgodnił wstępnie z Radą, mają zmniejszyć ilość opakowań (o 5% do 2030 roku, o 10% do 2035 roku i o 15% do 2040 roku). Zgodnie z nimi państwa członkowskie będą musiały ograniczyć w szczególności odpady, które pochodzą z opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych. Aby było to możliwe, nowy maksymalny odsetek pustej przestrzeni w opakowaniach zbiorczych, transportowych oraz opakowaniach, które będą stosowane w handlu elektronicznym, wyniesie 50%. Producenci i importerzy będą też zobowiązani zredukować do minimum wagę i objętość opakowań.

Od 1 stycznia 2030 roku niektóre rodzaje jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych będą zakazane. Należą do nich opakowania na nieprzetworzone świeże owoce i warzywa, jednorazowe naczynia i kubki wykorzystywane w kawiarniach i restauracjach, a także opakowania na pojedyncze porcje (np. na przyprawy, sosy, śmietankę, cukier). Zakaz obejmie też miniaturowe opakowania na przybory toaletowe i bardzo lekkie plastikowe torby na zakupy (poniżej 15 mikrometrów grubości).

W trosce o zdrowie konsumentów prawodawca wprowadził zakaz stosowania tzw. wiecznych chemikaliów (czyli związków per- i polifluoroalkilowych PFAS) o stężeniu przekraczającym określone wartości w opakowaniach mających kontakt z żywnością.

Zachęcanie konsumentów do ponownego używania opakowań na żywność i napoje

Prawodawca określił też konkretne cele w zakresie ponownego użycia opakowań do roku 2030. Dotyczą one napojów alkoholowych i bezalkoholowych (z wyjątkiem np. mleka, wina, wina aromatyzowanego, napojów spirytusowych), opakowań transportowych i sprzedażowych, a także opakowań zbiorczych. Państwa członkowskie mogą wprowadzić pięcioletnie odstępstwo od tych wymogów na ściśle określonych warunkach.

Końcowi dystrybutorzy napojów i żywności na wynos będą musieli zaoferować konsumentom możliwość skorzystania z własnego pojemnika. Mają też czas do 2030 roku, aby zacząć sprzedawać 10% wszystkich produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku.

Opakowania nadające się do recyklingu, usprawniona zbiórka i segregacja odpadów

Zgodnie z nowymi przepisami wszystkie opakowania (z wyjątkiem lekkich opakowań z drewna, korka, tekstyliów, gumy, ceramiki, porcelany lub wosku) będą musiały spełniać surowe kryteria, aby nadawać się do recyklingu.

Unia określiła także cele, które dotyczą minimalnej zawartości surowców wtórnych w opakowaniach z tworzyw sztucznych oraz recyklingu odpowiedniej ilości odpadów opakowaniowych mierzonych w wadze.

Do 2029 roku 90% jednorazowych plastikowych i metalowych pojemników na napoje (do trzech litrów) będzie trzeba zbierać oddzielnie (za pośrednictwem systemów kaucyjnych lub innych podobnych rozwiązań).

Kolejne kroki

Aby nowe przepisy mogły wejść w życie, musi je oficjalnie zatwierdzić Rada.

Kontekst

W 2018 roku obroty z opakowań wyniosły w Unii Europejskiej 355 miliardów euro. Opakowania są też źródłem coraz większej ilości odpadów. Ich łączna ilość wzrosła w Unii z 66 milionów ton w 2009 roku do 84 milionów ton w 2021 roku. W 2021 roku każda osoba w Europie wytworzyła około 188,7 kg odpadów z opakowań. Jeżeli nie podejmiemy odpowiednich działań, w 2030 roku liczba ta może wzrosnąć do 209 kg na osobę.

Za pomocą tych przepisów Parlament odpowiada na oczekiwania obywateli, które dotyczą budowania gospodarki o obiegu zamkniętym i wytwarzania mniejszej ilości odpadów. Wychodzi też naprzeciw potrzebie stopniowego wycofywania opakowań, które nie są przyjazne dla środowiska, oraz ograniczenia jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych. Założenia te zawarto we wnioskach 5(1), 5(3), 5(4), 5(5), 11(1), 11(4) i 20(3), które zwieńczyły Konferencję w sprawie przyszłości Europy.

Źródło: PE